Bałtycki Plan Działania
Bałtycki Plan Działania HELCOM powstał w ramach regionalnej strategii, mającej na celu poprawę stanu środowiska Morza Bałtyckiego. Program ten był opracowywany niemal przez dwa lata przez kraje, będące członkami Komisji Helsińskiej (HELCOM) i stanowi pierwszy na świecie program działań na rzecz ochrony morza.
Strategia HELCOM obejmuje zdecydowane ograniczenie zanieczyszczeń Bałtyku oraz przywrócenie jego dobrego stanu ekologicznego do roku 2021.
Bałtycki Plan Działania przyjęli przedstawiciele poszczególnych rządów: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Danii, Niemiec, Rosji, Szwecji i Finlandii. Konwencję podpisano 15 listopada 2007 roku w Krakowie podczas Narady Ministerialnej. Program przyjął także przedstawiciel Komisarza UE ds. Środowiska. Spotkaniu przewodniczył Przewodniczący Komisji Helsińskiej- Mieczysław Ostojski.
Jak zaznaczyli sygnatariusze programu, ma on funkcjonować na zasadzie rekomendacji, czyli "moralnych oraz częściowo prawnych zobowiązań poszczególnych krajów HELCOM". Do monitorowania postępów w realizacji Bałtyckiego Planu Działania została powołana specjalna instytucja na posiedzeniu HELCOM w Helsinkach w 2008 r.
Program tej konwencji zawiera działania w czterech częściach uznanych za najważniejsze dla ochrony środowiska morskiego Bałtyku. Skupiono się na następujących celach strategicznych:
- zapobieganiu eutrofizacji, czyli nadmiernemu wzrostowi substancji odżywczych, prowadzących do nienaturalnego zakwitania glonów, a co za tym idzie do powstawania stref beztlenowych;
- przeciwdziałaniu zrzutów substancji niebezpiecznych, w tym rakotwórczych i toksycznych dioksyn (m.in. azotu, rtęci i fosforu);
- zapewnieniu przyjaznego dla środowiska transportu morskiego;
- ochronie bioróżnorodności (bezpieczeństwo ewolucji oraz trwałości układów podtrzymujących życie w biosferze).
Bałtycki Plan Działania ma stać na straży naturalnego systemu Morza Bałtyckiego, aby zapewnić możliwość zrównoważonego użytkowania cennych zasobów morskich w przyszłości.
Jednym z najważniejszych zobowiązań planu HELCOM była redukcja emisji związków powodujących eutrofizację (azotu i fosforu) do Bałtyku. Bez tego w bardzo szybkim nastąpiłoby podwojenie obszarów bałtyckich stref beztlenowych. Dokument podpisany przez członków Komisji Helsińskiej nie był zatem planem ogólnikowym, lecz bardzo konkretnym i przemyślanym. Choć Bałtyckiego Planu Działania nie zaakceptowały takie organizacje ekologiczne jak Greenpeace czy WWF. Ich zdaniem plan nie spełniał swojego zadania, albowiem miał on charakter jedynie deklaracji i nie zobowiązywał rządów państw bałtyckich do podjęcia konkretnych działań na rzecz ochrony Morza Bałtyckiego. Poza tym zabrakło w Krakowie ministrów środowiska sporej części krajów bałtyckich, co było dowodem na to, że nie traktują one poważnie tego dokumentu.