Kiedy myślimy o polskich blokowiskach z okresu Polskie Rzeczypospolitej Ludowej, często przychodzi nam do głowy obraz szarych, nieciekawych budynków, które szpecą krajobraz i nie zapewniają odpowiedniego komfortu swoim lokatorom. Warto jednak spojrzeć na nie z innej perspektywy. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że niektóre z tych osiedli są prawdziwymi arcydziełami architektury. Oto trzy naszym zdaniem najciekawsze z nich. Zapraszamy do lektury.
“Barbican” we Wrocławiu (Osiedle Plac Grunwaldzki)
Osiedle Barbican (tzw. sedesowce) zlokalizowane jest w sercu Wrocławia przy Placu Grunwaldzkim. Stanowi ono wyjątkowy przykład tzw. architektury brutalistycznej z lat 60. i 70. XX wieku. Zostało zaprojektowane przez Jadwigę Grabowską-Hawrylak. Charakteryzuje się zwartym kompleksem bloków mieszkalnych, wzniesionych nad ziemią specjalnych platformach. Trzy wieże sięgające 123 metrów dominują nad krajobrazem miejskim, dodając budynkom monumentalności. Główną cechą architektury Barbicanu jest surowy beton, który został wyeksponowany na elewacji bez dodatkowych ozdobników czy tynków. Wyraziste, geometryczne formy oraz płyty prefabrykowane nadają kompleksowi futurystyczny wygląd. Choć przez lata całość uległa częściowemu zniszczeniu, nadal pozostaje jednym z najbardziej niezwykłych przykładów komunistycznego budownictwa.
Zaspa w Gdańsku
Kolejnym unikalnym przykładem PRL-owskiej myśli architektonicznej jest gdańskie Osiedle Zaspa. Jest ono wynikiem przekształcenia dawnych terenów lotniskowych w nowoczesną dzielnicę mieszkaniową. Pierwotnie funkcjonujące jako lotnisko Gdańsk-Wrzeszcz, tereny te zostały zamienione na osiedle w drugiej połowie poprzedniego stulecia. Dziś stanowi ono mieszankę różnorodnych bloków, rozplanowanych według tzw. koncepcji plastrów miodu. Niezwykły układ urbanistyczny osiedla, wraz z dużymi przestrzeniami zielonymi i obiektami użyteczności publicznej, sprawia, że Zaspa jest cenionym miejscem do życia. Poza tym bliskość morza oraz dobra komunikacja z centrum miasta sprawiają, że kompleks ten stanowi obecnie coraz bardziej pożądaną lokalizacją przez osoby zainteresowane kupnem lub najmem mieszkania w Gdańsku.
Przyjaźń w Krakowie
Ostatnim na naszej liście jest Osiedle Przyjaźń znajdujące się w krakowskiej Nowej Hucie. Według wielu znawców tego tematu jest ono wręcz arcydziełem architektury z czasów komunizmu w Polsce. Powstało w latach 50. XX wieku jako manifest ideologiczny ówczesnych władz komunistycznych. Zlokalizowane na wschód od historycznego centrum Krakowa osiedle było integralną częścią wielkiego przedsięwzięcia urbanistycznego, które miało stanowić przeciwwagę dla tradycyjnej, historycznej części miasta. Projekt osiedla był odpowiedzią na rosnące potrzeby mieszkaniowe wynikające z industrializacji i napływu ludności do miasta. Budynki zaprojektowane przez wybitnych architektów Tadeusza Ptaszyckiego i Tadeusza Rembiesa cechują się tzw. socrealistycznym stylem, który wyrażał ideologię solidarności społecznej i postęp technologiczny. Architektura osiedla opiera się głównie na regularnym układzie bloków mieszkalnych zbudowanych z cegły i betonu. Elewacje zdobią mozaiki i płaskorzeźby, które ukazują motywy związane z pracą i społeczeństwem obywatelskim.
