Głównym zadaniem fundamentu w przypadku domu jednorodzinnego jest równomierne przenoszenie obciążenia ze ścian, stropów i dachu na grunt. Gwarantują one stabilność budynku oraz jego równomierne osiadanie, tym samym zapewniając bezpieczeństwo całej konstrukcji. Fundament odpowiednio dobrany do projektu domu oraz rodzaju gruntu sprawia, że będzie on spełniać swoje zadanie.

Rodzaj odpowiedniego fundamentu dobiera architekt projektujący konstrukcję budynku. Musi on uwzględnić siły, jakie będą oddziaływały na podłoże, więc znaczenie będzie miała technologia, w jakieś zostanie wykonany budynek, jego wielkość, powierzchnia czy liczba kondygnacji.

Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na wybór fundamentu jest rodzaj gruntu, jego nośność oraz poziom wód gruntowych. Aby poznać szczegółowe parametry gruntu niezbędne jest wykonanie badań geotechnicznych. Ich koszt będzie zdecydowanie niższy od wydatków na remonty i naprawy konstrukcji spowodowane niewłaściwym dobraniem fundamentu do rodzaju podłoża.

Rodzaje fundamentów

Podstawową metodą rozróżnienia fundamentów jest podział na fundamenty bezpośrednie (płytkie), które przekazują obciążenie powierzchnią podstawy oraz pośrednie (również nazywane fundamentami głębokimi), które obciążenia przekazują poprzez pobocznicę fundamentu.

Fundamenty bezpośrednie

Do fundamentów bezpośrednich możemy zaliczyć:

• ławy, czyli jeden z najpopularniejszych typów fundamentów stosowanych w budownictwie jednorodzinnym. Najczęściej wykonywane są ławy żelbetowe, gdzie zbrojenie układa się w szalunku i zalewa odpowiedniej klasy betonem. Na ławach muruje się następnie ściany fundamentowe.

W przypadku budynków realizowanych na skarpie stosowane są ławy schodkowe, które zapewniają równomierne osiadanie budynku. W przypadku gruntów o mniejszej nośności stosowany jest zmodyfikowany rodzaj ław zwany rusztami. Są to fundamenty w formie ław wzmocnionych poprzecznymi żebrami.

• płyty fundamentowe to monolityczna konstrukcja, która jest wylewana pod całą powierzchnią budynku. Przed wylaniem betonu w szalunkach układa się konstrukcję wykonaną z prętów zbrojeniowych. Pyta fundamentowa stosowana jest gównie w domach z podpiwniczeniem, gdzie fundament będzie jednocześnie podłogą kondygnacji podziemnej oraz na mniej stabilnych gruntach, gdzie płyta zapewni równomierny rozkład obciążenia.
• stopa fundamentowa to rodzaj fundamentu stosowany pod konstrukcje wywierające duże punktowe obciążenie, np. filary, schody, czy kominy. Są one również stosowane w domach modułowych, jako podpory pod ściany nośne. W przekroju stopa fundamentowa może być prostokątna, trapezowa lub schodkowa. Jej konstrukcja jest wzmacniana siatką z prętów stalowych.

Fundamenty pośrednie

Fundamenty pośrednie, czyli głębokie są realizowane, gdy grunt nie jest zwarty, stabilny i nośny. Są rzadko wykorzystywane w przypadku domów jednorodzinnych, ponieważ ich wykonanie jest droższe i muszą być łączne np. z ławą fundamentową. W pewnych sytuacjach ich wykonanie jest niezbędne i tylko tego rodzaju fundament zapewni możliwość realizacji inwestycji.

Fundamenty pośrednie mogą być realizowane w formie słupów, pali lub studni. Fundamenty pośrednie możemy podzielić na:

• podparte, gdy pale żelbetowe lub studnie fundamentowe wsparte są o warstwę skał znajdujących się na głębokości od kilku do kilkudziesięciu metrów;
• zawieszone, gdy pale nie są wsparte na stabilnym podłożu, a obciążenia są przenoszone na grunt poprzez tarcie wzdłuż bocznej powierzchni fundamentu;
• normalne, które są połączeniem fundamentów podpartych i zawieszonych.