Gmach Prudential – symbol nowoczesnej i walczącej Warszawy

Grafika: Adrian Grycuk – Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=107157400

Wkrótce po oddaniu do użytkowania budynek stał się symbolem nowoczesnej Warszawy i ważnym punktem orientacyjnym. Potocznie został nazwany Prudential od nazwy firmy mającej w nim swoją siedzibę. W czasie okupacji stolicy został zniszczony i stał się symbolem walk o Warszawę. Po wojnie został odbudowany i do czasu powstania Pałacu Kultury i Nauki był najwyższym budynkiem w kraju. W ostatnich latach przywrócono mu pierwotny wygląd.

Wieżowiec został wybudowany w Warszawie w 1933 roku na siedzibę miejscowej spółki brytyjskiego Towarzystwa Ubezpieczeń Prudential. Powstał w centrum stolicy przy obecnym Placu Powstańców Warszawy. Początkowo miał mieć 11 pięter, jednak ze względu na zróżnicowanie wysokości okolicznych budynków projektanci zdecydowali się stworzyć dominantę o wysokości 66 metrów (16 pięter).

Wizytówka w stylu art deco

Budynek został zaprojektowany w stylu art deco przez Marcina Weinfelda. Konstrukcja budynku jest stalowa, posadowiona na żelbetowych fundamentach. Za ich projekt odpowiedzialni byli Stefan Bryła i Wenczesław Poniż. Konstrukcję wykonała warszawska spółka K. Rudzki i S-ka. Do budowy użyto ponad 2 mln cegieł, 2 tys. ton cementu oraz ponad 1,5 tys. ton stali.

Bryła budynku prezentowała czysty funkcjonalizm. Wydłużony prostopadłościan pozbawiony zdobień wzbogacały jedynie proste, geometryczne pilastry oraz uskokowe zwężenie górnych pięter.

Na najniższych piętrach znajdowały się funkcjonalne biura Towarzystwa Ubezpieczeniowego Prudential oraz innych firm. Nad nimi zlokalizowane były mieszkania służbowe, pomieszczenia gospodarcze i mniejsze mieszkania. W najwyższych piętrach wieży zaaranżowane zostały luksusowe apartamenty. Największe w nich miały nawet 240 metrów kwadratowych powierzchni i składały się z 6 pokojów, 3 łazienek, kuchni i pomieszczeń dla służby. Reprezentacyjne lokale były wyposażone w osobne wejścia i miały dostęp do wind.

W 1937 na dachu wieżowca została umieszczona antena telewizyjna. Dwa lata później za jej pomocą wyemitowano próbną transmisję z udziałem Mieczysława Fogga. Smukła wieża budynku była widoczna z odległości 20 kilometrów.

Zniszczony w czasie walk o Warszawę

Budynek przetrwał wojnę mimo znacznych zniszczeń. Do pierwszych pożarów doszło w nim w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku. Podczas Powstania Warszawskiego budynek stał się areną walk między powstańcami a okupantami. Przetrwał uderzenia około 1 tys. pocisków. 28 sierpnia 1944 roku został trafiony pociskiem o masie 2 ton kalibru 600 mm z moździerza Karl-Gerät. Wybuch, który Sylwestrowi Braunowi udało się uwiecznić na fotografiach, sprawił, że budynek odchylił się od pionu. Utrwalony na kliszy fotograficznej obraz zniszczeń stał się metaforą bohaterskiej walki mieszkańców miasta, a wykorzystany w materiałach propagandowych symbolizowały ofiarność i determinację Powstańców.

Dzięki solidnej, stalowej konstrukcji budynek przetrwał i został po wojnie odbudowany według planów przygotowanych przez jego pierwszego projektanta, ale z socrealistycznymi dodatkami.

Remont budynku przeprowadzono w latach 1950-1953 po odebraniu go jego przedwojennym właścicielom. W 1954 otwarto w nim hotel Warszawa, który przetrwał do 2002 roku. Odnowiony obiekt posiadał 375 miejsc noclegowych i 200 miejsc w restauracji.

Po kolejnych zmianach właścicieli w 2010 roku rozpoczął się generalny remont budynku. Nowy właściciel mimo kontrowersji zdecydował się usunąć zmiany wprowadzone po wojnie i przywrócić pierwotny wygląd budynku. Przedłużający się remont, który m.in. musiał zostać wstrzymany, w czasie prac związanych z budową metra został zakończony w 2018 roku. W listopadzie 2022 uroczyście otworzono pięciogwiazdkowy hotel Warszawa. Budynek powstały 90 lat temu stał się dla Polaków symbolem wytrwałości i bohaterstwa mieszkańców Warszawy.

Dodaj komentarz