Konserwator zabytków jest urzędnikiem, który odpowiada za ochronę zabudów znajdujących się na określonym terenie, który mu podlega. Jego zadania, jak wskazuje nazwa funkcji, związane są z obiektami historycznymi. Powinien je ewidencjonować, sprawować nad nimi opiekę i kontrolować przestrzeganie prawa w zakresie ich ochrony. Jaką rolę odgrywa konserwator w budownictwie?

Czym się zajmuje konserwator zabytków?

Zakres zainteresowania konserwatora zabytków obejmuje nie tylko pałace czy pomniki, ale również rzeczy znalezione przez archeologów w wykopaliskach. W Polsce działają dwa ustawowe organy ochrony zabytków – Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa oraz Wojewoda. W imieniu pierwszego z wymienionych zadania wykonuje Generalny Konserwator Zabytków, natomiast drugiego – Wojewódzki Konserwator Zabytków. Oto wybrane zadania, które są realizowane przez ostatniego z wymienionych:

• udzielanie dotacji na prace konserwatorskie;
• kontrola w zakresie ochrony zabytków;
• uzgadnianie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;
• wykonywanie zadań, które wynikają z krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad nimi;
• nadzór nad prawidłowością prowadzenia badań konserwatorskich;
• opracowywanie wojewódzkich planów ochrony zabytków.

Wszystkie jego kompetencje są wymienione w Ustawie z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Rola konserwatora zabytków w budownictwie

Może się zdarzyć, że posiadana przez Ciebie działka znajduje się na terenie objętym ochroną konserwatorską. Takie strefy wyznacza się, jeśli na danym obszarze znajdują się zabytki lub istnieje prawdopodobieństwo, że tam są. To może się kojarzyć z dodatkowymi komplikacjami i rzeczywiście takie się pojawiają, ale to nie oznacza, że nie można budować na takim gruncie. Natomiast, zanim się zdecydujesz na zakup działki, zweryfikuj ją. Sprawdź Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. W przypadku gdy grunt w nim nie figuruje lub MPZP tam nie istnieje, wystąp z wnioskiem o wydanie decyzji o warunkach zabudowy.

Aby budować na terenie objętym ochroną konserwatorską, musisz dopełnić formalności. Potrzebujesz zgody wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie badań archeologicznych. Zapewni on nadzór nad pracami ziemnymi. Musisz znaleźć odpowiedniego specjalistę – archeologa, który będzie obecny po usunięciu żyznej ziemi w miejscu, gdzie ma być budowany dom. Archeolog sprawdzi, czy w gruncie nie znajduje się coś, co mogłoby go zainteresować. Jeśli nie, to przygotuje dokumentację i możesz kontynuować prace.

Kiedy masz zgodę, możesz wystąpić o pozwolenie na budowę. W przypadku takiego terenu potrzebne jest ono nawet w przypadku obiektów, które standardowo wymagają jedynie zgłoszenia.

Kolejnym etapem, w którym będziesz potrzebować archeologa, są wykopy ław fundamentowych oraz wykonanie przyłączy. W przypadku gdy i tym razem nie znajdzie czegoś, co jest jego przedmiotem zainteresowania, możesz kontynuować prace.