Wielu z nas uwielbia napawać się widokiem wspaniałych budowli, które na przestrzeni lat wzniósł człowiek. Kiedy doceniamy dzieła architektury na myśl przychodzą nam wielcy artyści z Włoch, Francji czy Grecji. Nie każdy jednak wie, że do tych największych i co ważne docenionych przez gremium międzynarodowe należeli również nasi rodacy. W poniższym artykule przedstawimy znanych warszawskich architektów, Helenę i Szymona Syrkusów.

Helena i Szymon Syrkusowie należą do ścisłej elity najznakomitszych architektów na świecie dzięki projektom, które do dziś możemy podziwiać głównie w stolicy Polski. Szymon Syrkus urodził się w 1893 roku w Warszawie. Począwszy od 1911 roku, studiował między innymi w Austrii, Łotwie i Rosji. Studia architektoniczne ukończył ostatecznie w rodzinnym mieście na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej w 1922 roku. Już od początku swojej kariery interesował się sztuką awangardową, w której później spełniał się zawodowo. W 1922 roku wyjechał na dwuletni zagraniczny staż w Académie des Beaux Arts. Jego pierwszym dużym projektem był budynek Narodowej Służby Zdrowia, który powstał w 1925 roku. Rok później architekt poślubił trzy lata młodszą Helenę Niemirowską, która była współzałożycielką powstałej w tym samym roku nowej grupy zrzeszającej polskich twórców awangardowych Praesens. To właśnie w niej małżonkowie współpracowali potem nad kolejnymi pracami. Dwa lata po założeniu nowej grupy, podjęto decyzję o wstąpieniu jako jedna z sekcji w szeregi międzynarodowej organizacji zrzeszającej modernistycznych architektów Congrès international d’architecture moderne. Dzięki temu Syrkusowie i ich wspólnicy mogli na bieżąco wymieniać się swoimi doświadczeniami z zagranicznymi projektantami należącymi do stowarzyszenia.

Syrkusowie pracowali głównie dla państwowych spółek, projektując osiedla mieszkaniowe m.in. dla pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej. Wpływały na to ich poglądy społeczno – gospodarcze, które były zdecydowanie bliższe lewicowej myśli politycznej. Jedną z najważniejszych prac stworzonych przez małżeństwo Syrkusów jest osiedle przy ulicy Pruszkowskiej w Warszawie. Potem dzięki ich pomysłowym i niekonwencjonalnym projektom wybudowano m.in. ciąg bliźniaczych domków przy ulicy Kwarcowej w Łodzi. W trakcie drugiej wojny światowej Szymon Syrkus został zamknięty w obozie koncentracyjnym Auschwitz. Po wojnie rozpoczął prace w Biurze Odbudowy Stolicy. W latach 1947 – 1950 zrealizowano jeden z najważniejszych powojennych projektów Heleny i Szymona Syrkusów. Było to Osiedle WSM Koło II. Wspaniały przykład polskiej awangardy architektonicznej. Osiedle pełne zieleni i bardzo wielu ciekawych detali, które można podziwiać do dziś. Co ciekawe, zaraz po realizacji projektu małżonkowie musieli wysłuchać krytycznych opinii socjalistycznej władzy, co spowodowane było brakiem spójności w tym jak wyglądać miała według obu stron powojenna stolica. Taka sama sytuacja przydarzyła się na Pradze, gdzie głównymi projektantami osiedla byli Syrkusowie. Dziś ich twórczość oceniana jest przez współczesnych specjalistów bardzo wysoko, zarówno pod względem estetycznym, jak i funkcjonalnym.