Teatr Wielki w Warszawie to jeden z ciekawszych przykładów architektury klasycystycznej. Obecny gmach teatru to rekonstrukcja z lat 50.

Historia Teatru Wielkiego

Pierwotny budynek Teatru Wielkiego wniesiony został na podstawie projektu Antonio Corazziego, włoskiego architekta, który inspirował się neapolitańskim teatrem S. Carlo Nicoliniego.

Budowa gmachu rozpoczęła się w 1825 i trwała osiem lat. Teatr utrzymany był w stylu klasycystycznym i składał się części głównej oraz dwóch skrzydeł, w tym tzw. Domu Jarmarcznego. To pozostałość po Marywilu, kompleksu usługowo-handlowo-mieszkalnego autorstwa Piotra Aignera, który został zburzony. W skrzydle zachodnim znajdowały się natomiast Sale Redutowe.

Pierwsza przebudowa teatru miała miejsce w 1870 roku. W 1883 roku konstrukcję stalową zastąpiono drewnianą.

Teatr Wielki w takiej formie funkcjonował do 1939 roku. Gmach został zniszczony podczas bombardowań w czasie powstania warszawskiego.

Architektura – część centralna

Odbudowę Teatru Wielkiego rozpoczęto w latach 50. W trakcie rekonstrukcji wzorowano się na projekcie Corazziego. Bazą do odbudowy stała się wschodnia część fasady, która nie została zniszczona w trakcie wojny.

Bryła budynku podzielona jest na trzy części, centralną oraz dwa boczne skrzydła. Wszystkie części składają się z trzech kondygnacji.

W centralnej kondygnacja pierwsza, znajdująca się przy ziemi i najszersza, to wysunięty portyk z kolumnadą, złożoną z czterech kolumn w stylu doryckim. Na kolumnadzie umieszczony został fryz z gzymsem oraz balustradą. Portykowi w części centralnej towarzyszą dwie boczne części, a w każdej z nich umieszczone zostały dwie kolumny i flankujące pilastry. Również te kolumny zbudowane zostały w stylu doryckimi. Na nich umieszczone zostały natomiast fryz, gzyms oraz architraw.

Na drugiej kondygnacji znajduje się kolumnada z dziesięcioma kolumnami w stylu korynckim, zwieńczone ozdobnym belkowanie. Gzyms kończy dach z cokołem oraz rzeźbą.

Druga kondygnacja jest wysunięta przed lico budynku, jednak nie przed portyk.

Zakończenie części środkowej stanowi płaskorzeźba Popiersie Anakreonta i trzy muzy.

Rzeźbą zdobiącą dach z cokołem jest natomiast kwadryga, czterokonny rydwan powożony przez boga Apolla, którą na podstawie projektu Corazziego zrekonstruowano w 2002 roku.

Na trzeciej kondygnacji znajdują się natomiast dwa symetryczne wobec głównej pionowej osi budynku tarasy. Po środku umiejscowiona jest ściana z drzwiami. Po obu strona otworu drzwiowego umieszczone są po trzy okna, zwieńczone fryzem z reliefowymi girlandami kwiatowym.

Architektura – części boczne

Symetryczne części boczne przyziemnej kondygnacji ozdobione są kolumnadami. Każda z nich liczy 20 kolumn zakończonych doryckimi kapitelami.

Na środku każdego ze skrzydeł, na poziomie kondygnacji drugiej i trzeciej, znajdują się półkolumny w stylu jońskim, wystające przed lico budynku i zakończone belkowaniem. Belkowanie znajduje się również nad kwadratowymi oknami trzeciej kondygnacji.

Teatr Wielki w takiej formie zaczął funkcjonować w 1965 roku.