Cerkiew Świętego Ducha w Białymstoku

Widok na Cerkiew Świętego Ducha w Białymstoku, w tle niebo zasnute ciężkimi, ciemnymi chmurami

Świątynia projektu Jana Kabaca to największa prawosławna cerkiew w Polsce i jedna z największych w Europie, mogąca pomieścić imponującą liczbę 2,5 tys. wiernych. Wznoszona od początków lat 80. ubiegłego wieku, jeszcze przed ukończeniem prac budowlanych stała się symbolem i to nie za sprawą unikatowej architektury, lecz niezwykłego zaangażowania parafian i całej społeczności prawosławnej, którzy licznie, niekiedy całymi rodzinami, przez lata uczestniczyli w pracach budowlanych. Cerkiew powstawała w latach kryzysu i deficytów co jeszcze bardziej obrazuje determinację społeczności, która pomimo tych przeciwności ofiarowała na budowę świątyni w sumie ponad 50 tys. cegieł.

Budynek ma wysokość 50 m, jego główna kopuła 23 m, a znajdujący się na niej krzyż o wadze 800 kg, 7,5 m. Koncepcja architektoniczna budowli oparta jest na symbolice zstąpienia Ducha Świętego na apostołów, którego obrazować mają języki ognia przedstawione w formie łuków na ścianach i kopułach. Jest to budynek jednonawowy, a jego 5 kopuł odwołuje się do osoby Jezusa Chrystusa i jego 4 ewangelistów. W dwukondygnacyjnej świątyni, na którą składają się cerkiew dolna i główna, nawa cerkiewna została rozplanowana na rzucie oktagonu o imponującym metrażu 800 m kw. Całkowita powierzchnia użytkowa budowli to 2250 m kw. Od strony wschodniej powstało pomieszczenie ołtarzowe przedzielone na część z prestołem głównym poświęconym Ikonie Matki Bożej Nieoczekiwana Radość, oraz prestołem bocznym pod patronatem św. Sawy Serbskiego. Nawa główna połączona jest także z chrzcielnicą, przedsionkiem, zakrystią i emporą dla chóru. Wystrój wnętrza cerkwi jest współczesny, ale oparty o tradycyjne wzorce sztuki cerkiewnej, a mianowicie kanonicznej prawosławnej ikonie z dekoracyjną i zdobną rzeźbą w drewnie.

Cerkiew dolna została oddana do użytku liturgicznego na Boże Narodzenie w 1988 r. Do czasu ukończenia prac nad główną bryłą budowli to tam odbywały się wszystkie nabożeństwa. Dziś odprawia się tam msze w dni powszednie. Autorem ikonostasu, oddzielającego ołtarz od nawy we wnętrzu głównej cerkwi jest również Jan Kabac, a jego wygląd odwołuje się do kształtu cerkiewnych kopuł. 8 artystów z Mińska i Poczajowa pracowało nad projektem przez 10 lat. 260 ikon tworzących dzieło to wizerunki świętych otoczone motywami roślinnymi, owoców winorośli, a także krzyży i rozet. W 2000 roku cerkiew główna została wzbogacona o unikatowy na skalę światową ozdobny żyrandol cerkiewny, panikadiło. Skonstruowane w Mińsku dzieło o średnicy 6 metrów i wadze 1200 kg składa się z 2 części. Wyższa umocowana jest w samej kopule natomiast niższa zawieszona na wysokości 9 metrów, natomiast całą konstrukcje podtrzymują 24 liny, które mają symbolizować zstępującego Ducha Świętego. Pomiędzy świecami dostrzec można prostopadłościenne witraże przedstawiające wizerunki świętych i apostołów.

Ostatnim ukończonym elementem była dzwonnica cerkiewna. Pokryta mozaiką, 70-metrowa wieża, wybudowana na planie kwadratu o boku 12 metrów, mieści 10 dzwonów o wadze od 18 do 800 kg.

Dodaj komentarz