Zamek w Gniewie to jeden z najlepiej zachowanych fortec krzyżackich, zbudowanych w dawnych Prusach, a dziś na Pomorzu. Ta wzniesiona nad Wisłą budowla wciąż przyciąga turystów swoim monumentalnym wyglądem i historią zaklętą w murach.
Gniew to forteca Zakonu Krzyżackiego, łudząco podobna do tych znajdujących się w Malborku czy Kwidzynie. Wszystkie krzyżackie zamki były budowane z cegły i według tego samego schematu – zamek główny był oddzielony od części gospodarczej, a wszystko mieściło się na planie kwadratu lub prostokąta. Krzyżacy przetestowali, że w ten sposób zaprojektowane zamki najtrudniej było zdobyć.
Historia Zamku w Gniewie
Zamek, a właściwie jego mur zaczęto budować już w 1290 roku, a w XV wieku zmieniono miejsce bramy wjazdowej i powiększono kaplicę. W okresie krzyżackim w wyniku trwających wojen relatywnie często zmieniał on właścicieli. Raz był zdobyty przez polskich rycerzy i był we władaniu krajowych kasztelanów, a potem znów wracał do rąk rycerzy Związku Pruskiego i odwrotnie.
W 1454 roku częściowo spłonął, ale został odbudowany. W połowie XV wieku został na stałe włączony do Polski i był siedzibą gniewskich starostów. Co ciekawe, w XVII wieku to stanowisko pełnił Jan III Sobieski, późniejszy król Polski. Po I rozbiorze naszego kraju Gniew wrócił w pruskie ręce.
W latach 1855- 1859 zamek został ponownie przebudowany. Rozebrano jedną z wież i zastąpiono ją o wiele mniejszą, zasypano fosy i wybito nowe miejsca pod okna. Zburzono także gdanisko, czyli charakterystyczną wieżę, która znajduje się poza murami zamku.
Po I wojnie światowej udało się włączyć go do Polski, ale w 1921 roku został poważnie zniszczony. Podczas II wojny natomiast mieściło się w nim niemieckie więzienie dla polskich więźniów. W latach 70. XX wieku podjęto starania przywrócenia mu dawnej chwały i odwzorowano jego średniowieczny wygląd.
Zamek w Gniewie – architektura
Zamek został wybudowany w charakterystycznym, średniowiecznym stylu na planie czworokąta. W narożnikach osadzono wieże i dobudowano dwa skrzydła mieszkalne północne i południowe. W XIV wieku dobudowano wschodnią i zachodnią ścianę oraz podwyższono całą budowlę. Zamek był niezwykle trudny do zdobycia, bo umiejscowiony przy ujściu Wierzycy do Wisły. Jego położenie nad znaczącą rzeką uprawniało jego właścicieli do pobierania cła za przeprawę.
Złoty wiek dla zamku to panowanie w nim Jana III Sobieskiego, który odbudował fortecę i wzbogacił jej wnętrza w kosztowności.
Zamek w Gniewie teraz
Wojenna zawierucha sprawiła, że trudno zamkowi odzyskać dawną świetność. Jednak pod koniec XX wieku udało się odbudować jego pierwotną bryłę i urządzić w nim muzeum. Aktualnie na terenie gniewskiej fortecy odbywają się turnieje rycerskie, a co roku inscenizacja bitwy pod Gniewem z XVII wieku.
Część komnat została zaadaptowana do celów hotelowych i można w nich teraz przenocować niczym Jan III Sobieski.
