Sejm uchwalił nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Najważniejsze zmiany przewidują zastąpienie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, planem ogólnym obejmującym całą gminę oraz ograniczenie czasu obowiązywania decyzji o warunkach zabudowy do pięciu lat.
Już niedługo w życie wejdzie reforma ładu przestrzennego. Nowelizacja ustawy ma na celu ujednolicenie procedur dotyczących planowania przestrzennego w gminach, uproszczenie ich i przyspieszenie. Zakłada również wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego, jakim będzie plan ogólny gminy, a także Rejestru Urbanistycznego, który będzie ogólnodostępny w formie elektronicznej.
Zgodnie z nową ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostanie zastąpione planem ogólnym przygotowanym dla całej gminy. Będzie on stanowił podstawę do uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Zgodnie z założeniami plan ogólny ma być dokumentem mniej skomplikowanym niż studium. Nie będzie na przykład zawierał treści o charakterze informacyjnym, które nie mają bezpośredniego wpływu na politykę przestrzenną danej jednostki samorządu terytorialnego. W planie ogólnym określona zostanie struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy, dzięki wydzieleniu stref planistycznych. Wyznaczone zostaną obszary, na których będzie możliwość uzupełniania zabudowy na podstawie decyzji o warunkach zabudowy. Od 2026 roku wprowadzony zostanie obowiązek posiadania przez każdą gminę strategii rozwoju, która będzie określała kierunki polityki lokalnej, w tym również przestrzennej. Strategia będzie zawierała wytyczne, które następnie znajdą odzwierciedlenie w planie ogólnym. Z kolei zapisy planu ogólnego stanowić będą podstawę do uchwalenia planu miejscowego oraz wydawania decyzji o warunkach zabudowy.
Kolejną nowością będzie zintegrowany plan inwestycyjny, który będzie nowym rodzajem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i uchwalany będzie na wniosek inwestora. Pozwoli to inwestorowi uczestniczyć w procesie powstawania planu miejscowego. Procedura uchwalania planu inwestycyjnego rozpoczynać się będzie od podpisania umowy pomiędzy inwestorem a gminą, w której określone zostaną wzajemne prawa i obowiązki stron, obejmujące m.in. zobowiązania inwestora do realizacji obok inwestycji głównej, również inwestycji celu publicznego, jak na przykład wybudowanie drogi dojazdowej.
Zmiany obejmą również zasady wydawania warunków zabudowy i zagospodarowania terenu. Obecnie można je uzyskać na czas nieokreślony, a gdy w życie wejdzie znowelizowana ustawa, wydawane będą tylko na pięć lat. Jest to spowodowane tym, że w obiegu prawnym, dalej pozostają decyzje o warunkach zabudowy wydane nawet kilkanaście lat temu, których treść nie uwzględnia zmian, jakie zaszły w otoczeniu przestrzennym.
W 2026 roku uruchomiony ma zostać również bezpłatny i ogólnodostępny Rejestr Urbanistyczny, który będzie zawierał m.in. raporty z konsultacji społecznych, decyzje administracyjne związane z planowanie przestrzennym, czy rozstrzygnięcia organów nadzoru. Rejestr ma być prowadzony w systemie teleinformatycznym.
